SÜMERBANK'ı ve SENİ UNUTMADIK ÖĞRETMENİM

UNUTMAYACAĞIZ

Türkiye Ekonomisi - 17.04.2008 - 10:04

SÜMERBANK ve TÜM SÜMERBANKLILARIN ANISINA SİZİ UNUTMADIK ÖĞRETMENİM,

Bu replik, öğretmenler günü için, Sümerbank'ın hazırladığı bir reklam filmine aittir. Bu reklamı görüpte duygulanmayanınız olmuş mudur?

VİDEO
Meriç Koloğlu'na teşekkürler (Ada Ajans arşivi)
( İlhan Öden tarafından eklenmiştir.)

TÜRKİYE'Yİ ve SÜMERBANK'I ÇOK SEVİYORUM, Bu replikte eski bir Sümerbank reklamından...

VİDEO
Meriç Koloğlu'na teşekkürler (Ada Ajans arşivi)
( İlhan Öden tarafından eklenmiştir.)

Sümerbank denince gözümde, kararmış gri badanalı, köhne bürolar canlanırdı. Bu bürolarda kollarında, manşetleri ve pazuları lastikle büzülmüş siyah kolluklar takılı gözlüklü, asık suratlı tembel memurlar çalışırdı. Tekstil Mühendisi diplomamla, yeni mezun olarak iş arıyordum. Bir yakınım, seni Sümerbank’a yerleştireyim dediğinde;

-Ben yıllarca Sümerbank’ta çalışmak için mi okudum? Cevabını vermiştim.

Sümerbank’ta staj yapan bir arkadaşımdan, o yüksek duvarların arkasındaki üretim seferberliğini öğrendim. Fikrim değişti.

Sümerbank ‘’okuldur’’ denmişti bana. Okul ne kelime, bilgi isteyene, kendini geliştirmek isteyene, okyanustu Sümerbank.

Sümerbank, Atatürk'ün ekonomik devriminin mihenk taşıydı.

Sümerbank, vasıflı insan gücü yetiştirilmesi amacıyla, hem işletmelerinde sürekli eğitim uyguladı, hem de yurtdışına eğitim için öğrenciler gönderdi. Türkiye’nin bağımsızlığı için yapılan millileştirme ve devletleştirmelerde de Sümerbank önemli görevler üstlendi.

Sümerbank, Anadolu’nun değişik bölgelerinde, başka hiçbir sanayi tesisinin olmadığı yerlerde fabrikalar kurdu; istihdam olanağı sağladı. Bölgenin zenginleri ellerindeki parayı ticarette kullanırken veya büyük kentlere aktarırken, devlet, Sümerbank eliyle yatırım yaptı. Birçok bölgede ilk önemli fabrika, Sümerbank’ın işletmesiydi. Devlet, “kerim devlet, ” “baba devlet” veya “sosyal devlet” rolünü, bu fabrikalarla yerine getirdi. Bu fabrikalar, Anadolu’nun birçok bölgesinde işçi sınıfının çekirdeklerini oluşturdu. İşçiler, çok sayıda işçinin bir arada çalıştığı büyük işletmelerde sınıf kimliğini kazandı.

Türkiye’nin “sanayi okulu” Sümerbank, Türkiye ekonomisinin geliştirilmesine, halkın refahının yükseltilmesine, Türkiye’nin siyasal bağımsızlığının ekonomik altyapısının oluşturulmasına, halk ile devlet arasındaki bağların güçlendirilmesine ve farklı etnik kökenlerden ve inançlardan insanların ulus ve sınıf bilinçlerinin geliştirilmesine çok önemli katkılarda bulundu. Sümerbank’ın işletmeleri, bulundukları bölgelerde sosyal devletin çekirdekleriydi.

Bu nedenle de, yabancı güçlerin saldırısının ilk hedeflerinden biri, Sümerbank oldu.

1935’te kurulan Kayseri bez fabrikası ve lojmanları , Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kamu yatırımıdır. İsmet İnönü Sovyetler Birliğinden 8, 5 milyon lira kredi alarak tasarımını Sovyetlere yaptırmıştır. Sümerbanklar, halk tasarrufuyla oluşturulmuş ve Türkiye'de ilk modern tekstil kuruluşu olarak büyük bir üne kavuşmuştu. Demir-çelik tesisleri, çimento fabrikaları, kağıt ve selüloz tesisleri Sümerbank bünyesinde kuruldu ve bunların daha sonra kendi bünyesinden ayrılarak ayrı birer kuruluş olmasını sağladı.

Bakırköy Pamuklu Sanayii Müessesesi Yünlü Sanayii Müessesesi Defterdar Fabrikası Yünlü Sanayii Müessesesi Bünyan Fabrikası Yünlü Sanayii Müessesesi Isparta Fabrikası Yünlü Sanayii Müessesesi Hereke Fabrikası Basma Sanayii Müessesesi İzmir Fabrikası Basma Sanayii Müessesesi Denizli İplik Fabrikası Nazilli Basma Sanayii Müessesesi Ereğli Pamuklu Sanayii Müessesesi Kayseri Pamuklu Sanayii Müessesesi Yünlü Sanayii Müessesesi Merinos Yünlü Sanayii Müessesesi Gemlik Suni İpek ve Viskos Mamulleri Sanayii Müessesesi Kendir Sanayii Müessesesi Ateş Tuğla Sanayii Müessesesi Kütahya Seramik Sanayii Müessesesi Alım ve Satım Müessesesi Genel Müdürlüğü Bergama Pamuk İpliği ve Dokuma Sanayii Müessesesi Antalya Pamuklu Dokuma Sanayii Müessesesi Suni Tahta Sanayii Müessesesi

Sosyal devlet her şeyi öyle güzel tasarlamıştı ki fabrika kurduğu her şehre uygarlık götürdü. Her fabrikanın bir sinema salonu vardı. Bu salonlarda çalışanlarına ve ailelerine film gösterilerinin yanı sıra, tiyatro gösterileri, yılbaşı baloları, konserler, eğitim seminerleri ve düğünler yapılırdı.

Türkiye'de bir dönem Kloze önlük olarak tabir edilen ilkokul önlüklerinin kumaşları, Sümerbank memurları veya muhtarlıklara dağıtılarak, her öğrenciye ücretsiz ulaştırılmıştır.

Ordumuzun, Çadır bezi, kamuflaj elbise kumaşı, postal, ayakkabı, iç ve dış giysi (erlere dağıtılan, yün ve pamuklu fanila, uzun yün don dahil),

Polis teşkilatımızın iç ve dış giysi, ayakkabı, postal,

Kredi ve Yurtlar Kurumunun, çarşaf, nevresim ihtiyacı Sümerbanklarca üretilirdi.

Halkımızı Divitin, pazen, poplin, kefen bezi, Merinos yünlüsü, kaput bezi ile tanıştıran Sümerbanklar 1986’dan itibaren, Özal Hükümeti döneminde, görsel ve yazılı basın tarafından, ‘’HALKIN SIRTINDAKİ KAMBUR’’, ‘’ARPALIK KİTLER’’, ‘’ZARAR EDEN KURULUŞLAR’’ gibi, bir iftira ve karalama kampanyası başlatılarak bilinçli bir şekilde halkın gözünden düşürülmüştür.

Bu kuruluşlar sırf yukarıda saydığım devlet kuruluşlarına üretim ve satış yapsalar yine de zarar etmezlerdi. Etmiyorlardı da...

Zarar etmediklerini, tepeden gelen emirlerle, muhasebe bölümlerinin, yıl sonu bilançolarını çıkarırlarken, sabahlara kadar çalışarak, büyük karları, hesaplar üzerinde oynamalar yaparak zarar şeklinde gösterdiklerini en iyi biz çalışanlar biliriz. O zamanlar neden zarar gösterme çabasında olduklarını anlamamış, gelen tehlikeyi görememiştik.

20 Milyon lira sermaye ile kurulan Teşekkül, yine 1987 itibariyle 200 Milyar liraya yükselmiş olan sermayesi ve 40.000’e varan personeliyle ülkemizin en büyük sınai kuruluşları arasında yer almışken bu tarihten itibaren özelleştirme süreci başlatılmıştır.

Bir tarihti Sümerbank. Ekonominin, özellikle tekstil ve giyim sanayinin temeliydi ve en önemli kurumuydu.

Özelleştirme adı altında Sümerbank’ın kamuya ait malları, üretim tesislerini, makinaları, kalifiye personeli, Pazar potansiyelini yok ettiler. Makinalar hurdacılara satıldı. Değerli fabrika arsalarında site inşaatları yapıldı. Hazineye para girdisi sağlandığı da yalan. Bir çok kurum hibe edilirken, pek çoğu da bazı kişilere peşkeş çekildi.

Eskişehir fabrikasının satışı gerçekleştiğinde, depolardaki boyarmadde, kimyevi madde vb. miktarının değeri, tüm fabrikanın, lojman binalarıyla satışından elde edilen değer kadardı. Alan kişi depolara bakmamıştı bile. O depolardaki mallar işçilerin büyük özverisiyle, hızla kamyonlara yüklenip, henüz üretime devam eden Nazilli ve İzmir basma fabrikalarına nakledildi. Fabrikaların kapatılmasındaki tehlikeyi görüp, günlerce çoluk çocuk fabrika bahçesinde sabahladık. Halk desteği arkamızda olsaydı kapatamazlardı. Yaptıkları hesap tutmuştu. Halkın gözünde asalak haline getirildiğimiz için yalnızdık. İzmir, Merinos, Bakırköy.... Çok direndik. Yalnızdık. Halka derdimizi anlatamadık... Malınıza sahip çıkın dedik ilanlar astık. Çünkü gazeteler ve televizyonlar direnişimizi haber yapmadılar. Bugün dahi halk hala özelleştirmeyi anlamış değil. Söylenenle yapılan bir değil.

Bizler Sümerbank ekmeği yedik. Çocuklarımıza da yedirdik. Alnımızın teriyle en helalinden, son kuruşuna kadar hakkettik kazandığımız maaşı.

Devletimize, milletimize helal ettik hakkımızı. Ama ekmek kapımızı kapatanlara, yarınlarımızı karartanlara, çocuklarımızı işsiz bırakanlara, saçı bitmedik yetimin hakkını peşkeş çekenlere, ata mirasımızı çarçur edenlere, asla helal etmedik.

Unutmayacağız

Narçiçeği

Blognot: Bu yazımı, Sevgili arkadaşımız Ümit Culduz'a ithaf ediyorum.

http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=104404





Efendim güzel yazınızı,çok sevip,duygulandığınız video ve reklam afişlerini bahsi geçen yerlere yerleştirerek paylaşıyorum.Ne mutlu bizlere,sizler gibi güzel ve değerli insanlarla aynı kurumda görev yapmışız. Sizlerle aynı olayları yaşayan aynı duyguları paylaşan eski bir Sümerbank personeli olarak hürmetle ellerinizden öperim.Selamlar. İlhan ÖDEN