23 Ekim 2010 Cumartesi

NAZİLLİ BASMA FABRİKASI MÜDÜRLERİ


VİDEO

SÜMERBANK NAZİLLİ BASMA FABRİKASI MÜDÜRLERİ (1937-2000)

1937 Yılında Atatürk tarafından açılışı yapılan Türkiye'nin ilk basma fabrikası olan Sümerbank Nazilli basma fabrikasını idare eden müdürlerimizin fotoğraflarından hazırladığım bir videoyu paylaşıyorum.

Videoda müdürlerimiz hizmet sırasına göre sıralanmış olup, aralarında iki kez müdürlük yapanlara yine iki kez yer verilmiştir.

Müdürlerimizden,hakkın rahmetine kavuşanlara Allahtan rahmet, yaşayanlara sağlıklı,uzun ömürler dileriz.Allah hepsinden razı olsun.

İlhan ÖDEN

Fabrika kayıtlarında müdür olarak yer alsa da,üretime yönelik çalışması olmaması ve özellikle fabrikayı kapatmak üzere,zamanın hükümeti tarafından Sümerbank dışından atanmış olması sebebiyle son müdür Kamuran İZER.'e videoda yer vermedim.




11 Ekim 2010 Pazartesi

GIDI GIDI PERSONELİ.

Şimdiye kadar pekçok defa Gıdı gıdı ile ilgili yazılar, fotoğraflar,videolar paylaştım. Blogumda en çok ilgi gören paylaşımlar da Gıdı gıdı ile ilgili bu paylaşımlar oldu. Dergilerde, gazetelerde,internet sitelerinde blogumdan alıntılar yapıldı,Gıdı gıdı roportajları yapılıp dergilerde paylaşıldı.Şimdi de bildiğiniz gibi Gıdı gıdı'nın "baş rol" oynadığı ve daha senaryo aşamasındayken bile 1. lik ödülüyle buluşan bir belgesel film çekiliyor.

Süleyman ÖZPINAR ve Mustafa ÇAKIR

Gıdı gıdıyı tekrar çalıştırmayı başaran eski Sümerbank'lılara teşekkürler

Filmde Atatürk,Nazilli ve Sümerbank Basma Fabrikası , fabrikanın Nazilliye kazandırdıkları, Fabrikanın kapanmasıyla Nazilli'de ne gibi değişiklikler olduğu,Gıdıgıdı üzerinden anlatılacak.

Yönetmenimiz Yasin Ali TÜRKERİ, konuyu en ince detaylarıyla anlatma çabasıya,izleyicileri sıkmadan,rakamlara,istatistiklere boğmadan,artık bir daha çalışması imkansız derecede ağır hasar görmüş fabrikamızın kapanma sebepleri vs. gibi şimdiye kadar defalarca işlenmiş konulara fazla girmeden ve özellikle daha önce gazete,kitap veya başka yayınlarda görüşlerini anlatmamış, herkesin bildiğinden farklı şeyler söyleyebilecek,iyi veya kötü anılarını paylaşacak Atatürkçü, çalışkan,aydın,cumhuriyet çocuklarından oluşan,Gıdı gıdı yolcularıyla seferine çıktı bile..

FOTOĞRAFLARI DAHA BÜYÜK GÖRMEK İÇİN ÜZERİNE TIKLAYIN


Yasin Ali TÜRKERİ Sisam adasında

Yunan adalarından başlayıp,Rusya steplerine kadar sürecek uzun yolculukta Gıdı gıdı'nın baş makinisti Yasin Ali TÜRKERİ olacak.İstediği yerde duracak,istediği yerde kalkacak.Bizler de "Katarın seyri esnasında sahanlıklarda dolaşmadan", "pencereden dışarı cıgara izmariti atmadan" baş makiniste yardımcı olmaya çalışacağız.

Başta da belirttiğimiz gibi şimdiye kadar Gıdı gıdı'dan çok bahsettik.Ama Gıdı gıdı'cılardan pek bahsetmedik.Kimdir bu çocukların gözünde fabrika müdüründen bile havalı,Sümerbank toplu sözleşmelerine özel maddeler koyduran,yağmur-çamur, gece-gündüz,sıcak-soğuk demeden seferleri aksatmamak için çalışan,başkalarını trenle taşıyıp,son seferden sonra evlerine yaya veya bisikletle dönen özverili insanlar.

GIDI GIDI PERSONELİ

Rıdvan,İsa,Osman,Sos.Hiz.Şefi Bahattin bey,Mehmet,İbrahim,Fikri,
Kemal,Hüseyin,Ali Turan,Necati,İbrahim

Bu gün size belgeselde bize heyecanla Gıdı gıdılı günlerini anlatan baş makinist Hüseyin amcadan başlayıp,kısaca Gıdı gıdı'cıları tanıtıp,isimlerini,fotoğraflarını paylaşacağım.

Tabii ki bildiğim kadarıyla ..

İleride yeni bilgiler,fotoğraflar bana ulaşırsa onlarıda severek ilave edeceğimi belirtip. "Hayatta olanları saygıyla ,Hakkın rahmetine kavuşmuşları rahmetle anarak" ,Gıdı gıdı personelini anlatmaya başlıyorum.

Hüseyin KARASOY (Baş makinist)
1929 Yılında Isparta'da doğdu,köyünde ailesini geçindirecek kadar toprağı olmayan çiftçi bir ailenin çocuğuydu.Askerlik dönüşü Nazilli'ye yaptığı akraba ziyareti sırasında,iş yerinden çıkan Sümerbank işçilerinin düzgün ve temiz giyimleri ilgisini çekti,meraklı bakışlarla bu kişilerin kimler olduğunu sorup,Sümerbank işçileri olduğunu öğrendiği anda kararını vermişti. O da mutlaka Sümerbank işçisi olmalıydı.

Daha sonra Nazilli belediye başkanı olan Enver Yetkiner vasıtasıyla 1955 yılında fabrika atölyesin de işe başladı.1970 yılına kadar atölyede çalıştı.Sağlık sebebiyle atölyede çalışamaz raporu verildiğinde,soyal hizmetlere bağlı Gıdı gıdı kadrosunda boşluk olduğunu öğrenip müracaat etti . Dilekçesi kabul edildi.

Kadir,İbrahim,Hüseyin,Durmuş
Osman,Selahattin,Mustafa 1975 yılı

Görevinde başarılı olmak için çok çalıştı,Nazilli D.D.Y de açılan Makinist sınavına girdi,onunla birlikte sınava giren 5 D.D.Y makinist adayıyla birlikte imtihan edildi.İçlerinde makinist olma başarısını bir tek Hüseyin Karasoy gösterdi.

Zamanla Gıdı gıdı baş makinisti oldu.O zamana kadar yapılmamış yeniliklere,düşünülmemiş ayrıntılara imzasını attı. İlk iş olarak Gıdı gıdı'nın alt bakımını yapabilmek için raylar arasına inilecek şekilde 8 metrelik çalışma kanalı ,istasyonda olmayan tuvalet ve banyo ilavelerini yaptırdı.1981 yılında emekli oldu.


Hüseyin KARASOY'un yaptırdığı TCDD ve Sümerbank birleşik arması.

Hüseyin amcam,Başta Atatürk olmak üzere Nazilli fabrikasının açılmasına vesile olanları şükranla ve rahmetle anıyor. "Onların sayesinde çocuklarımın hepsini okuttum,üniversite mezunu aydın kişiler olarak yetiştirdim" diyor.Fabrikanın kapatılmasına karar verenler hakkında ise pek iyi şeyler düşünmüyor. Benden söylemesi...

İlhan ÖDEN


7 Ekim 2010 Perşembe

NAZİLLİ ve KAYSERİ FABRİKALARINI YAPAN RUS MİMAR.


İvan Sergeyeviç NİKOLAYEV

19 Temmuz 1901 Yılında Rusya'nın Voronezh şehrinde doğdu.1925 yılında Moskova Yüksek Teknik Okulundan mezun oldu.Sosyal tesisler ve spor alanlarından oluşan Öğrenci yurdu projesiyle ödül kazandı.Devrinin en başarılı genç mimarı olarak,Rusya dışında yine böyle sosyal tesis ve spor alanlarıyla donatılmış,her türlü ihtiyacını kendi sağlayabilecek şekilde yapılan fabrika (KOMBİNAT) projeleri yapmak için görevlendirildi.Moskova İnşaat Mühendisliği Fakültesinde rektörlük yaptı. (1958-1970) Türkiyede yapılacak tesislerin yerlerini belirlemek için ülkemize gelen meşhur "ORLOF HEYETİ" içerisinde de yer aldı.1979 yılında Moskovada öldü.
FOTOĞRAFLARI BÜYÜTMEK İÇİN ÜZERLERİNE TIKLAYIN

ÖNEMLİ ESERLERİ
1928-29 yıllarında İVANOVO - KASİMOV - PSKOV iplik fabrikalarını inşa etti.
1929-31 Ordzhonikidze MOSKOVA Tekstil Endüstrisi Komünal ev. (ödül kazandığı proje)
1934 -1935 NAZİLLİ BASMA ve KAYSERİ TEKSTİL FABRİKALARI
1950-52 arası TİRAN (Arnavutluk) ve HARBİN (Çin)Tekstil fabrikaları yaptı.

TARZI
Eserlerinde bol yatay pencerelı ve aydınlık binalar oluşturma çabası hemen farkedilir.Bunu örneklemek bakımından mimarın Rusya ve Türkiye'de yaptığı benzer binaların fotoğraflarını paylaşıyorum.


MOSKOVA

NAZİLLİ

FİZİKSEL REHABİLİTASYON MERKEZİ (MOSKOVA)

SÜMERBANK NAZİLLİ BASMA FABRİKASI KAPISI

ARAŞTIRMA : İLHAN ÖDEN




5 Ekim 2010 Salı

HATA DÜZELTİLDİ.

Sayın İlhan bey öncelikle ilginiz için teşekkür ederiz .Yeni tasar lanmakta olan internet sitemizde yapımı üstlenen firmanın bir yalnış anlama sonucu yaptığı hatayı hemen düzelttireceğiz.Bizi bu yalnıştan dikkatiniz sayesinde döndürdüğünüz için teşekkür ederiz. saygılarımızla.
NAZİLLİ PALAS İşletmecisi Süleyman GÜRBÜZ'e hassasiyeti sebebiyle teşekkür eder,hayırlı işler dileriz.
İlhan ÖDEN

1 Ekim 2010 Cuma

NAZİLLİ ANAHTARINI İSTİYOR.

VİDEO

Bilindiği gibi Nazili Etnografya müzesi açıldı.Nazilli'lilerin bağışladıkları ve belediyemizin katkılarıyla gelecek nesillere Nazilli'yi anlatacak eserlerden oluşan güzel bir müze hazırlandı.
Müzede Nazilli'yi ülkemize ve dünyaya tanıtan Nazilli Basmalarının sergilendiği özel bir oda oluşturuldu. Kuşkusuz odada sergilenen tarihi materyallerin hepsi çok değerli ama bu odada asıl bulunması gerektiğini düşündüğüm manevi bakımdan çok değerli başka bir Atatürk hatırası var.

Altın anahtar.
Evet 9 ekim 1937 günü Nazilli'ye gelip Sümerbank Basma Fabrikasının açılışında Nazillililer tarafından 22 ayar altından hazırlanıp kırmızı kurdele ile süslenip,tepsi içerisinde Atatürk'e sunulan,Sümerbank arması şeklindeki altın anahtar.
Atatürk'ün,Mensucat işletmesinin kapısını "uğurlu olsun" dileğiyle açıp,"Altın milletin hazinesinde durmalıdır" diyerek Celal Bayar'ın mendil cebine koyduğu anahtar.
Bu anahtar nerededir,nasıl muhafaza edilmiştir yada akıbeti nedir bilmiyorum ama Atatürk'ten kalan bulaşık tabakların, sigara izmaritlerinin,garsona verdiği bahşiş liraların bile saklandığı dönemde,bu anahtarın akıbetin bilmek zor olmasa gerek.
Elbette ki bunu araştırmak benim görevim değil.Ben kendimce önemli bulduğum bu Ata mirasının müzemize çok önemli bir katkı yapacağını düşünerek hatırlatma vazifemi yapıp yetkililerden bu anahtarı bulup Nazilli Etnografya müzesine kazandırmalarını istiyorum.
Görevi,Nazilli'yi yönetenlere bırakıp, önemli tarihçilerimizin bu altın anahtarı anlattıkları kitaplardan yaptığım alıntıları paylaşıyorum.
İlhan ÖDEN
-----------------oOo-------------------
Elimize verilen planlara göre ilk kısmın önüne geldik. Atatürk kırmızı kurdele ile bağlanmış, sarı madenden Sümerbank harfleri ile yapılmış bir anahtar ile kapıyı açtı. Herkes içeri girdi. Dışarıdaki hava sıcaklığı, bu binada teknik gelişmenin seyrine uyularak, yerini serinliğe vermişti.

Kaynak: Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Afet İnan, 5. Baskıya Hazırlayan Arı İnan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 2007, ISBN: 978-9944-88-140-1. Sayfa: 230-233

Son açtığı fabrika 9 Ekim 1937’de Nazilli Tekstil Kombinası idi.Çevre halkı, zamanlardır özlemini çektikleri fabrikanın, Atatürk eliyle açılacağını öğrenince, yirmi iki ayar altın anahtar yaptırmışlardı. Koskocaman anahtar…

Yanında Başvekil Celal Bayar vardı, anahtarla kapıyı “ Hayırlı uğurlu olsun…” dileğiyle açtı, üzerinde bırakmadı, Celal Bayar’ın mendil cebine yerleştirdi:
- “Altın, milletin hazinesinde durur…” dedi.

Kaynak: Atatürk’ün Son Günleri, Cemal Kutay, 3. Baskı Ekim 2005, İklim Yayıncılık, ISBN: 975-988-847-5. Sayfa: 66

Altın Anahtar

Anlatan Tevfik Rüştü Aras:

Nazilli'de açılışta Atatürk'e verilmek üzere bir altın anahtar hazırlanır. Atatürk, anahtarı kilide sokar, 'uğurlu olsun' diyerek fabrikayı açar. Ancak anahtarı kendisinde tutmaz, Başbakan Celal Bayar'a verir ve şöyle der: 'Bu altın anahtar, milletin hazinesinde durmalıdır'

Soyak, c.II, s.747, 748


Anıtkabir'deki Atatürk'ün özel eşyaları ve hediyelerin sergilendiği müzede benzer altın anahtarlar var. Nazilli halkının hediyesi anahtarında en az onlar kadar manevi değeri var bu nedenle kaybolmuş olamaz.